Enzimba n'enkozesa y'enzirugaze mu Luganda.

Abstract

Okunoonyereza kuno kugenda kusinga kwekaliriza engeri enzirugaze gye zizimbibwamu mu Luganda kko n’okuzuula engeri gye zikozesebwamu mu Luganda. Nga tusinziira ku mawulire naddala aga Bukedde n’ebitabo omuli amaanyi g’obuntu (Ssenkaayi, 2019) Twakubira okunoonyereza kuno nga tulaga ebyo ebibeera bizuuliddwa mu bufunze ssaako okulambikiramu ebyo ebyazuulwa newankubadde nga tebyali bya ssimba mu kunoonyereza kuno. Ebigendererwa bino twabikubira kinnakimu. Kyazuulibwa nti enzirugaze bugambo obwekwata ku kigambo nga buva mu senfo oba nnakalazi okulaga ekikolwa we kikolerwa wabula bwemala okufuuka enzirugaze tekigikakatako kulaga bifo bikolwa we bikolerwa. Enzirugaze erina obuzimbe obwenjawulo naye ekisinga obukulu nti okuggyako “mu” zonna ziwandiikibwa zisembyayo ennyingo “o” gamba nga vaawo, mpaayo, nvaako. Kyazuulibwa nti obuzimbe bw’enzirugaze busobola kubaawo ng’emboozi eri mu kyesirikidde oba nga teyeetengeredde. Twayongera ne tuzuula nti ng’erinnya lyayo, enzirugaze mu buzimbe bwayo tesobola kwetengerera yokka okuwa amakulu wabula buli lw’eteekebwa ku kigambo kikyusa amakulu.