Show simple item record

dc.contributor.authorBikorwomuhangi, Leonard
dc.date.accessioned2023-11-07T13:46:28Z
dc.date.available2023-11-07T13:46:28Z
dc.date.issued2023-09
dc.identifier.citationBikorwomuhangi, L. (2023). Okujwanzya n'okuhindura endimi omu kugamba Orunyankore-Rukiga; unpublished dissertation, Makerere Universityen_US
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/20.500.12281/16930
dc.descriptionEkitabo eki n’eky’Okuheebwayo aha bw’Okutunga Diiguri y’Eishomo rya Bachelors of Arts (arts) eya Makerere Yunivasiteen_US
dc.description.abstractRunyankore-Rukiga n’endimi ibiri eziine akakwate omu ngamba hamwe n’empandiika. Ahabw’enshoga egi, endimi ezi nizishomesibwa hamwe n’Orukiga n’ Orutooro omu matendekyero g’ahaiguru ahansi y’eiziina Orunyakitara. Abantu abarikuruga omu bicweka bitari bimwe na bimwe nibagamba Orunyankore n’Orukiga. ebicweka ebi ebirimu Mbarara, Fort Portal, Kabale, Rubanda, Rukiga, Bushenyi, Shema, Kirihura, Ntungamo, Ibanda, Rubiriizi n’ebicweka ebindi. Okujwanzya endimi omu Rungyereza “code mixing” n’okushanga omuntu naiha obucweka bw’ekigambo omu rurimi nanka akabutwara omu rurimi orundi. Ekyokureeberaho ‘itwe ni tufitinga,’ ‘abagore baamatchinga hamwe’. Omuntu naaguma naakozesa endimi ezitarikushushana omu kibazo (Turamyomwe 2011). Ekyokureeberaho ‘nintuura hanuuya omu kitundu kya Makerere’, ‘erizooba omuntu agoinge wa’, nyowe naaba ninza aha church, naaba nyine stressi hamwe n’ebindi bingi. Okuhindura endimi ekirikumanywa nka “code switching” n’okushanga omuntu yaakozesa endimi zirengire ahari rumwe omu kigaaniiro kye. Omuntu ogu naatandika n’orurimi rumwe kandi akihika rwagati ahindura atandika kukozesa orurimi orundi (Hymes 1974). Ekyokureeberaho omuntu naatandika arikugamba Orunyankore kwonka akihika rwagati ahindura orurimi atandika kugamba Oluganda, Orungyereza hamwe n’endimi ezindi. Ekicweka eki nikishoboora omutwe ogwacondooziibweho. Niheyongyera hazamu ebigyendererwa bikuru. Omutwe “Okujwanzya n’okuhindura endimi omu kugamba Runyankore-Rukiga” ekigyendererwa kikuru hamwe n’ebigyendererwa by’okucondooza ebindi nibyorekwa omu mutwe ogu. Ebibuuzo ebyakozesiibwe, omugasho gw’okucondooza hamwe n’ebindi nibyorekwa ahaifo.en_US
dc.language.isootheren_US
dc.publisherMakerere Universityen_US
dc.subjectOkujwanzyaen_US
dc.subjectOkuhinduraen_US
dc.titleOkujwanzya n'okuhindura endimi omu kugamba Orunyankore-Rukigaen_US
dc.typeThesisen_US


Files in this item

Thumbnail

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record